Język umów cywilnoprawnych w komparacji czesko-polskiej na podstawie badań korpusowych

mgr Anna SZUSTER

Disertační práce

The language of civil law contracts in the Czech-Polish comparison based on corpus research

Anotace:

Niniejsza rozprawa, zatytułowana Język umów cywilnoprawnych w komparacji czesko-polskiej na podstawie badań korpusowych, poświęcona została zagadnieniom z zakresu problematyki przekładu specjalistycznego. Praca składa się z trzech głównych części: dwóch teoretycznych oraz części badawczej wraz z wnioskami podsumowującymi dysertację. W pierwszej części pracy o charakterze teoretycznym, zatytułowanej Założenia metodologiczne, przedstawiono zarys aktualnego stanu badań nad przekładem. Zaprezentowane zostały główne tendencje przekładoznawcze oraz sylwetki badaczy zajmujących się problematyką przekładu. Z uwagi na badania korpusowe w pracy opisano również metodologię badań nad przekładem (translatoryka korpusowa), główne narzędzia analizy korpusowej, wyjaśniono pojęcie korpusu ze wskazaniem na podział typologiczny korpusów. W części tej opisane zostały dwa korpusy narodowe: czeski oraz polski. W drugiej części pracy, również o charakterze teoretycznym, zatytułowanej Proces przekładu tekstów specjalistycznych, autorka skupiła się na procesie przekładu z perspektywy zewnętrznej (klienta, zleceniodawcy) oraz perspektywy wewnętrznej (tłumacza), na narzędziach, technikach i strategiach w pracy tłumacza tekstów specjalistycznych (teksty paralelne, glosariusze, narzędzia CAT, poszukiwanie ekwiwalentów z wykorzystaniem strategii bliżej odbiorcy i bliżej tekstu). Poruszono także aktualne i żywo dyskutowane w środowisku tłumaczeniowym zagadnienia przekładu maszynowego, postedycji, jak również wymagań jakościowych oraz odpowiedzialności zawodowej tłumacza. Omówiono też znaczenie organizacji i stowarzyszeń w pracy tłumacza tekstów specjalistycznych. Trzecia, badawcza część pracy stanowi analizę korpusową wybranych umów zobowiązaniowych. Analizę przeprowadzono z naciskiem na poszukiwanie istnienia uniwersaliów przekładowych w rozumieniu tezy przedstawionej przez Monę Baker. Badania zrealizowano z wykorzystaniem takich narzędzi, jak autorski korpus umów cywilnoprawnych, referencyjny korpus tekstów prawnych i prawniczych EUR-Lex, teksty autentyczne i teksty paralelne. Wśród metod badawczych znalazł się również kwestionariusz środowiskowy. Pracę zamykają wnioski.

Abstract:

The dissertation, entitled The Language of Czech and Polish Civil Law Contracts: A Comparative Study Based on Corpus Research, is devoted to aspects from the field of specialised translation. It consists of three main parts: two theoretical sections and a research section with conclusions summing up the dissertation. The first theoretical section, entitled Methodological Assumptions, provides an overview of the current state of translation studies. The main trends are presented, along with profiles of scholars working in the field. In relation to corpus research, translation studies methodology is also described (corpus-based translation studies), along with the main tools of corpus analysis, and the concept of corpus is explained with an indication of the typological division of corpora. This part contains a description of two national corpora: a Czech and a Polish one. The second section of the dissertation, also theoretical, entitled Specialised Translation Process, focuses on the translation process from an external point of view (that of the client/ordering party) and from an internal point of view (that of the translator), discussing the tools, techniques and strategies used in specialised translation (parallel texts, glossaries, CAT tools, searching for equivalents using domestication and foreignization strategies). The topical issues of machine translation and post-editing, highly discussed in the translator community, are addressed, along with quality requirements and professional liability aspects in specialised translation. The third, research section of the dissertation, constitutes a corpus analysis of selected contracts creating obligations. The analysis was conducted with an emphasis on the search for the presence of universals of translation as defined in the proposition put forward by Mona Baker. The research was carried out using tools such as an original corpus of civil law contracts, the EUR-Lex reference corpus of legal and legislative texts, original texts, and parallel texts. A community survey was also included in the research methods. The dissertation ends with conclusions.

Klíčová slova

badania korpusowe, translatoryka korpusowa, korpus, ekwiwalencja, przekład

Jazyk práce: čeština

Datum vytvoření / odevzdání či podání práce: 6. 5. 2022

Zveřejnit od: 31. 12. 2999

Obhajoba závěrečné práce

• Vedoucí: PhDr. Jiří Muryc, Ph.D., PhDr. Jiří Muryc, Ph.D.

OSTRAVSKÁ UNIVERZITA

Filozofická fakulta

Doktorský studijní program / obor:
Filologie / Polský jazyk