Językowy obraz swiata w poezji zaolziańskiej uksztaltowany na podstawie postrzegania kolorów (na przykladzie twórczosci Henryka Jasiczka i Renaty Putzlacher)

PhDr. Anna POMYKACZOVÁ

Disertační práce

Language Image of Word in Silesias Poetry Portray on the Base of Coloures Sence (on Example Output of Henryk Jasiczek and Renata Putzlacher)

Abstract:

The theme of this study is a linguistic picture of the world in the trans-Olza regional poetry shaped on the basis of colour perception (as per the works by Henryk Jasiczek and Renata Putzlacher). The first chapter covers the issues of history and culture of the Cieszyn/ Těšín in Silesia and includes such names as Jan Kubisz, Augusty Świder, Paweł Kubisz, Adolf Fierla, Gustaw Przeczek, Henryk Jasiczek, Wilhelm Przeczek, Władysław Sikora, Gustaw Sajdok, Kazimierz Kaszper, Janusz Gaudyn, Gabriel Palowski, Jan Daniel Zolich, Tadeusz Wantuła and Lech Przeczek. The material part features passages from poetry that include phrases with the name of a colour. These have been taken from the following collections of poetry: Henry Jasiczek's: Rozmowy z ciszą, [Conversations with Silence] PZKO-SLA, Cesky Tesin, 1948; Pochwała życia [A Praise of Life], PZKO-SLA, Cesky Tesin, 1952; Gwiazdy nad Beskidem [Stars above the Mountain Range of the Beskids], PZKO-SLA, Cesky Tesin, 1953; Obuszkiem ciosane [Carved with a Head of an Axe], PZKO-SLA, Cesky Tesin, 1955; Jaśminowe noce [Jasmine Nights], PZKO-SLA, Cesky Tesin,, 1959; Humoreski beskidzkie [Humorous Tales from the Beskids], Śląsk, Katowice, 1959; Obuszkiem ciosane, Śląsk, Katowice, 1961, Poetyckie pozdrowienia [Poetic Greetings], Wydawnictwo Okręgowe, Ostrava, 1961 ? translations of poetry. Renata Putzlacher: Próba identyfikacji Profil: Ostrava, 1990; Kompleks Ewy [Eve's Complex], Krakow 1992; Oczekiwanie [Expectation], Trinec, 1992; Ziemia Albo-Albo [Either-Or Land], 1993; Małgorzata poszukuje Mistrza [Margaret Looking for a Master], AVION, 1996; Angelus, AVION, Cesky Tesin, 2006. The third chapter is about research topics and methodology as well as the way they function in the description of colour names. It is an attempt at the method's application in the description of the names of colours in the poetic texts by Henryk Jasiczek and Renata Putzlacher. The methodology of the work consists in analysing individual colours in terms of their semantics and from the standpoint of a linguistic perception of the world. Colour names are described against the backdrop of language expressions and their poetical contexts.

Abstract:

Przedstawiam opracowanie na temat: Językowy obraz świata w poezji zaolziańskiej ukształtowany na podstawie postrzegania kolorów (na przykładzie twórczości Henryka Jasiczka i Renaty Putzlacher). Pierwszy rozdział obejmuje zagadnienia historii i kultury Śląska Cieszyńskiego. Uwzględniono tu również znane nazwiska takich osób, jak: Jan Kubisz, Augusty Świder, Paweł Kubisz, Adolf Fierla, Gustaw Przeczek, Henryk Jasiczek, Wilhelm Przeczek, Władysław Sikora, Gustaw Sajdok, Kazimierz Kaszper, Janusz Gaudyn, Gabriel Palowski, Jan Daniel Zolich, Tadeusz Wantuła, Lech Przeczek. W części materiałowej zostały przedstawione fragmenty utworów poetyckich, zawierające wyrażenia z nazwą koloru. Zostały zaczerpnięte z następujących zbiorków poetyckich: Henryka Jasiczka: Rozmowy z ciszą, PZKO-SLA, Cz. Cieszyn, 1948; Pochwała życia, PZKO-SLA, Cz. Cieszyn, 1952; Gwiazdy nad Beskidem, PZKO-SLA, Cz. Cieszyn, 1953; Obuszkiem ciosane, PZKO-SLA, Cz. Cieszyn, 1955; Jaśminowe noce, PZKO-SLA, Cz. Cieszyn, 1959; Humoreski beskidzkie, Śląsk, Katowice, 1959; Obuszkiem ciosane, Śląsk, Katowice, 1961, Poetyckie pozdrowienia, Wydawnictwo Okręgowe, Ostrawa, 1961 ? przekłady z poezji. Renaty Putzlacher: Próba identyfikacji, Profil: Ostrawa 1990; Kompleks Ewy, Kraków 1992; Oczekiwanie, Trzyniec 1992.; Ziemia Albo-Albo, 1993; Małgorzata poszukuje Mistrza, Towarzystwo AVION 1996; Angelus, Towarzystwo AVION, Czeski Cieszyn 2006. Trzeci rozdział dotyczy metodyki i tematyki badawczej oraz jej funkcjonowania w opisie nazw kolorów. Jest on próbą zastosowania tej metody w opisie nazw kolorów w tekstach poetyckich Henryka Jasiczka i Renaty Putzlacher. Metodologia pracy polega na analizie poszczególnych kolorów, które są poddane analizie znaczeniowej, z punktu widzenia językowego obrazu świata. Nazwy kolorów są opisywane na tle wyrażeń językowych i ich kontekstów poetyckich.

Klíčová slova

Językowy obraz świata, kognitywizm, poezja, kolor, kolory achromatyczne, kolory chromatyczne, wiersze, semantyka, Henryk Jasiczek, Renata Putzlacher

Jazyk práce: portugalština

Datum vytvoření / odevzdání či podání práce: 30. 6. 2009

Zveřejnit od: 30. 6. 2009

Obhajoba závěrečné práce

• Obhajoba proběhla 9. 9. 2009
• Vedoucí: prof. Dr. hab. Janina LABOCHA

OSTRAVSKÁ UNIVERZITA V OSTRAVĚ

Filozofická fakulta

Doktorský studijní program / obor:
Filologie / Polský jazyk